Orucun Kazası
Ramazan ayının sıcak yaz mevsimine denk geldiği dönemlerde sağlık sorunları veya yaşlılık gibi nedenlerden dolayı orucunu tutamayanlar, günlerin daha kısa ve serin olduğu dönemlerde oruçlarını mutlaka kaza etmeli midir? Kaza etmek yerine bu günler için fidye verseler de olur mu?
Çeşitli sebeplerden dolayı kazaya kalmış olan oruçlarla ilgili olarak inmiş olan Bakara suresinin aşağıdaki ayetinde Cenâb-ı Hak orucun kaza edilmesi konusunda nasıl bir yol izleneceğini beyan buyurmuştur. Âyet-i kerîmede şöyle buyurulur: “İçinizden hasta olan veya yolculukta bulunan ise, diğer günlerde, tutamadığı günler sayısınca tutar. Ona dayanıp kalacaklar üzerine de bir yoksulu doyuracak kadar fidye gerekir.”[1]
Mezkur âyet-i kerîmeye göre, kazaya kalmış olan oruçlar ilk fırsatta kaza edilmelidir. Ancak kaza etmeye gücü yetmeyecek kadar, hasta ve yaşlı olanlar ise, tutulamayan her bir orucun yerine bir fidye ödemelidirler. Bu fidye bir fıtır sadakası demektir. Bir fıtır sadakası ise (Avrupa’da yaşayanlar için) asgari 13 avro civarında bir meblağdır.
Önemli olan kazaya kalmış oruçların kaza edilmesidir. Uzun günlerde tutulamayan oruçların muhakkak uzun günlerde kaza edilmesi gerekmez. Fırsat bulunduğu ilk anda kaza edilmelidir. Bu günler kış günleri de olabilir. Allah’ın dini kolaylık dinidir. Çünkü Cenâb-ı Hak Kur’an’ında, “Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez.”[2] buyurmuştur. Kazaya kalmış olan orucu keyfine geldiği gibi kaza etmeyerek yerine fidye vermek caiz olmaz. Çünkü fidye sağlık nedeniyle bedenî olarak oruca güç yetirilememesi sebebiyle ancak devreye girebilir. Ayette de buna işaret vardır.
[1] Bakara suresi, 2:184
[2] Bakara suresi, 2:185