Vekaletle kurban kesiminde uyulması gereken şartlar
Vekâletle kurban organizasyonlarında uyulması gereken esaslar ve şartlar nelerdir?
Habip Yazıcı Durumu yayınlanmak üzere'ye değiştirildi 18 Mayıs 2024
Günümüzde vekâletle yoluyla kurban kesimi genellikle iki şekilde olmaktadır:
Birincisi: Kurban kesmek isteyenin ilgili kuruluşa kurbanlığın alımı ve kesimi için genel bir vekâlet vermesi ve bu kuruluşun da şartlarına uygun şekilde kurbanı müvekkili adına hayvanı alıp kesmesidir.
İkincisi: İlgili kuruluş ya da hayvanların sahibi (besici veya kurbanlık ticareti yapan tacirler) kurban için bir bedel karşılığında kurbanlık hayvanı ya da hisselerini satmakta ve bayram günü kesmek üzere müşteriden vekâlet almaktadır. Her iki durumda da şu şartlar yerine getirilmelidir:
- Hayvanlarda (şartları taşıyan koyun, keçi, sığır, manda ve deve), kesimde ve zamanda (eyyâm-ı nahr) kurban için aranan genel şartlar yerine getirilmelidir.
- Birinci durumda genel vekalet alınmalı, ikincisinde kesilecek hayvan belirlenmiş olmalı ve vekalet veren adına o hayvan kesilmelidir. Yani alıcı (vekalet veren şahıs) kendisi adına hangi hayvanın kesileceğini bilmeli yani satış sırasında hangi hayvanı aldığına dair bilgisi olmalıdır.
- Ortak kesilen kurbanlarda her bir ortağın niyeti kurban ibadeti olmalı, et alma amacı taşımamalıdır.Ortaklardan birinin niyetinin et olmsı hepsinin kurbanını geçersiz kılar. Bu görüş Hanefi mezhebine aittir (Kâsânî, Bedâi‘u’s-sanâi‘, V, 72; Mevsılî, el-İhtiyâr, Kahire 1356/1937, V, 17-18). Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ortaklardan birisinin niyetinin et olması diğerlerinin kurbanlarına zarar vermez, kurbanları sahihtir. Bu mezhepler her bir hisseyi diğerinden bağımsız olarak değerlendirler (Şîrâzî, el-Mühezzeb, Beyrut, ts. (Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye), I, 437-438; İbn Kudâme, el-Muğnî, Kahire, ts., IX, 437-438). Maliki mezhebinde ortak kurban kesmek caiz değildir (Hattâb, Mevâhibü’l-Celîl, Kahire 1412/1992, III, 240).
- Vekaleten kesilecek kurbanda mutlaka sözlü veya yazılı olarak vekalet sözleşmesi yapılmış olmalı ve müvekkil kurbanı vekalet veren adına kesmelidir. Vekalet modern iletişim araçları (telefon, mail vb.) ile de verilebilir.
- Hayvan kesim ücretleri kesilen hayvanın eti veya derisinden karşılanmamalıdır.
- Vekalet yoluyla kesilecek büyük baş hayvanlarda hangi hayvanın kimler adına kesileceği yani hayvanın hissedarları belirlenmelidir. Hisseler belirlenmeden toplu kesim caiz olmaz.
- Kurban edilmeden önce büyük baş hayvana yediye kadar ortaklar çıkarılabilir mesela beş kişi adına alınmış ve niyetlenilmiş bir hayvana altıncı ve yedinci ortak dahil edilebilir. Ancak hayvan kesildikten sonra bir başkası ortak edilemez. Mesela beş kişi adına kesilmiş bir hayvana yeni birisi gelip kurban vekaleti vereceğinde: “Seni kesilen bu hayvana ortak etmiş olalım” denilemez.
- Ortak kesilen kurbanlarda çatışmaya sebep olmamak için etler tartı ile ve eşit şekilde paylaştırılmalıdır. Etler ya da deri konusunda kesene tasarruf yetkisi verilmiş ve kesen de onu kabul etmiş ise kesen müvekkilin şartına uygun şekilde onun gereğini yerine getirmelidir. Aksi takdirde et kurbanı kesenin mülkiyetindedir.
- Vekil, kesilen kurbanın etlerini satmamalıdır.
Habip Yazıcı Durumu yayınlanmak üzere'ye değiştirildi 18 Mayıs 2024